Total Diz Protezi

Diz protezi günümüzde yapılan en başarılı ortopedik ameliyatlardan biridir. Ameliyat sonrasında çoğu hasta, azalmış veya ortadan kalkmış diz ağrısı ile birlikte artan hareket kabiliyeti sonucunda, yaşam kalitesinde genel bir iyileşme yaşar.

Diz protezi ameliyatı, diz eklemini oluşturan kemiklerin parçalarının çıkarıldığı ve yapay implantlarla değiştirildiği bir ameliyattır. Öncelikle osteoartritin neden olduğu diz ağrısını ve sertliğini gidermek için yapılır.

Bu ameliyatı olan çoğu insan, diz kıkırdağının aşındığı ve diz yüzeyinin çukurlaştığı, aşındığı ve düzensiz hale geldiği ileri diz artritine sahiptir. Bu ağrı, sertlik, dengesizlik ve vücut hizasında bir değişikliğe neden olmaktadır. Diz protezi ameliyatı, bir yaralanma veya başka bir sebeple diz eklemi zayıflamış bazı kişilere de yardımcı olabilmektedir.

DİZ PROTEZİ AMELİYATININ FARKLI TÜRLERİ NELERDİR?

Diz protezi ameliyatını iki ana tip vardır. Birincisi, tüm eklemin yapay yüzeylerle değiştirildiği total diz ameliyatı, ikincisi ise dizin sadece bir hasarlı bölümünün değiştirildiği kısmı diz protezi ameliyatıdır. Bu iki prosedürden daha yaygın olanı total siz ameliyatıdır.

DİZ PROTEZİ İMPLANTLARI NELERDEN YAPILMIŞTIR?

Diz protezi tasarımı ve malzemelerinin seçimi her bir hastaya göre değişmektedir. Ana implant bileşenleri, genellikle titanyum veya krom-kobalt alaşımlı metalden yapılmaktadır. İmplantlar, ya bir dolgu bağlama malzemesi ile ya da gözenekli bir metal gövdenin kaval kemiğine uzandığı ve hastanın doğal kemiğinin içine doğru büyüdüğü osseointegrasyon (canlı kemik ile yük taşıyan yapay implantın yüzeyi arasındaki doğrudan yapısal ve fonksiyonel bağlantı) ile yerine sabitlenir. Tibial ve femoral implant yüzeyleri arasına polietilenden yapılmış plastik bir platform veya ayırıcı yerleştirilmektedir.

Çoğu femoral bileşen metal alaşımlardan (kobalt krom) veya metal-seramik alaşımlardan (oksitlenmiş zirkonyum) yapılır. Patellar bileşen plastiktir (polietilen). Tibial insert bileşeni de plastiktir (polietilen). Tibial tabla bileşeni, kobalt krom (metal alaşımı), titanyum (metal alaşımı) veya polietilenden (plastik) yapılmaktadır.

DİZ PROTEZİ AMELİYATINDAN KAÇINABİLİR VEYA ERTELEYEBİLİR MİYİM?

Diz ekleminin artritini tedavi etmek için ameliyat olup olmayacağına dair seçim, diz ekleminin durumuna ve hastanın yaşı ve aktivite seviyesi başta olmak üzere birçok faktöre bağlıdır. Artritten kaynaklanan hasarın minimal olduğu ve/veya hastanın çok aktif bir yaşam tarzına sahip olmadığı durumlarda cerrahi olmayan tedaviler (fizik tedavi, ibuprofen gibi NSAID’ler (steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar), diz üzerindeki baskıyı azaltmak için kilo kaybı) denenebilir.

DİZ PROTEZİ AMELİYATINA İHTİYACIM OLUP OLMADIĞINI NASIL ANLARIM?

Aşağıdaki durumlarda ameliyat gerekebilir:

• Dizleriniz sert ve şiştir.
• Gün boyunca, istirahatte bile ağrı vardır.
• Yürümek, kalkmak veya merdiven çıkmak zor ve acı vericidir.
• İlaç ve terapi yeterli rahatlama sağlamaz.
• Diz kıkırdağı o kadar yıpranmış ve aşındırılmıştır ki, eklem kemikleri birbirine sürtündüğünden “kemik kemiğe” yürüyorsunuzdur.

Total diz protezi ameliyatı genellikle 60 dakika ile 90 dakika arasında sürmektedir, ancak ameliyata ön hazırlık ve ameliyat sonrası süreci ile ameliyathanede iki saatten fazla kalacağınızı göz önünde bulundurmalısınız. Rehabilitasyon (fizik tedavi) ameliyattan sonraki ilk 24 saat içinde başlayacaktır.

Ameliyattan sonra hemşireler sizi yatağa yatıracak ve kendi başınıza hareket edebilecek duruma gelene kadar dönmenize yardımcı olacaktır. Cerrahınız tarafından istenirse bacaklarınız arasında bir yastık olabilir.

Ameliyattan çok kısa bir süre sonra, size uygun egzersizleri öğretmek ve ilerlemenizi gözden geçirmek için uzman bir fizyoterapist odanıza gelecektir. Hareket aralığınızı geliştirmek için hafif egzersizler, kaslarınızı güçlendirmenin yanı sıra dolaşım problemlerini önlemeye yardımcı olmaktadır.

Rehabilitasyon programınız, tıbbi olarak durumuz stabil olduğunda ve doktorunuzdan ameliyat sonrası hareketliliğe başlamanız için yönlendirmeler gelir gelmez başlayacaktır. Tüm hastalar ameliyattan sonraki 24 saat içinde rehabilitasyona başlamaktadır. Motivasyonunuz ve fizik tedavi programınıza katılımınız, ameliyatınızın başarısının ve iyileşmenizin anahtarıdır. Fizyoterapist sizlere; ayaklarınız yerde, yatağın yanında oturmakta, yatağa güvenli bir şekilde girip çıkmakta, bir cihaz (yürüteç, baston veya koltuk değneği) yardımıyla yürümede ve bir cihaz yardımıyla merdiven çıkmada yardımcı olacaktır.

Çoğu hasta ameliyattan iki veya üç gün sonra düz baston, yürüteç veya koltuk değneğine geçmektedir. Günler ilerledikçe yürüme mesafesi ve sıklığı artacaktır.

Hastalar genellikle ameliyattan sonraki üç ila altı hafta içinde araba kullanabilir ve diğer tüm normal aktivitelerine altı hafta veya daha öncesinde devam edebilir. Tam iyileşme ve tam güç ve hareketliliğe dönüş, dört aya kadar sürebilmektedir. Bununla birlikte hastalar ameliyattan bir ay sonra, diz protezi yaptırmadan öncekine kıyasla önemli bir ölçüde daha hareketlidir.