”Dizin sadece iç veya dış eklem yüzeyinin kireçlenmesi sonucu uygulanır . Hasta Total diz protezine göre daha çabuk toparlar. Cerrahi tekniği total proteze göre daha zordur ve ortopedik cerrahların her zaman tercih etmediği bir operasyondur . Cerrahın tecrübesi ve uygun hasta seçimi ile mükemmel sonuçlar alınmaktadır .”
Yaşamları boyunca, yaklaşık beş Amerikalıdan biri diz artriti geliştirecektir. Neyse ki, bu duruma eşlik edebilecek rahatsızlık ve sakatlığı gidermek için çok çeşitli cerrahi olan ve olmayan tedaviler mevcuttur. Total diz replasmanı geç dönem diz artriti için en yaygın cerrahi prosedürüdür. Ancak kısmi diz replasmanı unikompartmental artritli hastalar için cerrahi bir tedavi seçeneği olarak karşımıza çıkmaktadır.
Dizin unikompartmental osteoartriti, dejeneratif artritin diz ekleminin yalnızca bir bölümünü, çoğunlukla medial (iç) bölmeyi etkilediği, diğer bölmelerin sağlıklı kaldığı veya önemli ölçüde hasar görmediği bir durumdur.
Diz artriti, diz eklemini oluşturan üç bölmeden herhangi birinde ortaya çıkabilir. Dizin iç veya medial kompartımanı ve dizin dış veya lateral kompartımanı, uyluk kemiğinin (femur) en alt kısmı ile kaval kemiğinin (tibia) en yüksek kısmının artikülasyonu (veya birleşmesi) ile oluşturulur. Dizin üçüncü bölmesi diz kapağı (patella) ve femurun ön kısmından oluşur. Buna patellofemoral eklem denir.
Medial kompartman, dizde en sık görülen osteoartrit bölgesidir ve hastalık lateral kompartmanda daha az görülür. (Dizin patellofemoral kompartmanına sınırlı artrit nadirdir ve patellofemoral eklem replasmanı gerektirebilir.)
KISMİ DİZ PROTEZİ AMELİYATI NEDİR?
Kısmi diz protezi ameliyatı, sadece diz ekleminin kompartımanındaki kemik yüzeylerinin çıkarıldığı ve implantlarla değiştirildiği veya yeniden yüzeylendiği, diğer kompartımanların kemik yüzeylerinin yanı sıra etkilenmemiş kıkırdak ve diğer yumuşak dokuların korunduğu bir cerrahi müdahaledir.
KISMİ DİZ PROTEZİNDEN KİMLER YARARLANABİLİR?
Kısmi diz protezi ameliyatı, dizin tek bir kompartmanına sınırlı artritli hastalar için uygundur ve genellikle morbid obez olmayan hastalarla sınırlıdır. Dizde belirgin sertlik veya belirgin açısal deformitesi olan hastalar, ameliyat uygun değildir. Sağlam bağlar genellikle kısmi protezi ameliyatı için bir gerekliliktir. Romatoid artritli hastalar, inflamatuar tip artrit tipik olarak tüm eklemi içerdiğinden, kısmi diz çözümleri için uygun adaylar değillerdir.
Cerrahi müdahaleye ilişkin ek hususlar, cerrah ve hasta ile birlikte kısmi diz protezinin en iyi tedavi seçeneği olup olmadığına karar verilerek, vaka bazında değerlendirilir. Doğru hastanın seçilmesi, kısmi diz protezi için iyi bir fonksiyonel sonuç ve uzun ömür sağlamak için en önemli adımlardan biri olarak kabul edilir.
Kısmi diz protezi ameliyatı sırasında ortopedi cerrahı dizin etkilenen kompartmanına erişmek için küçük bir kesi yapar. Dizin destekleyici yapılarını nazikçe hareket ettirir ve artritik bölgedeki tibia ve femur yüzeylerinden hasarlı kıkırdak ve kemik dokusunu çıkarır. Cerrah, daha sonra bu yüzeyleri hastanın eklemine özel olarak boyutlandırılmış protez bileşenlerinin yerleştirilmesi için hazırlar. Bu bileşenleri sabitlemek için dolgu malzemesi kullanılır. Çevredeki tüm yapılar ve dokular anatomik pozisyonlarına getirilerek kesi kapatılır.
Hangi kompartmanın etkilendiğine ve hastanın ön çapraz bağının sağlam olup olmadığına bağlı olarak, cerrah ya unikondiler sabit yataklı diz replasmanı (en sık kullanılan protez) ya da mobil yataklı unikondiler diz replasmanı kullanacaktır. Bu protezler plastik ve metal bileşenlerden oluşmaktadır.
Ameliyattan sonra, kısmi diz protezi geçiren hastaların çoğu hastanede bir ya da iki gece geçirmeyi bekleyebilir. Operasyon sonrası çoğu hasta ameliyatla aynı gün yardımla veya bağımsız olarak yürüyebilir. Tipik olarak, bağımsızlığı artırmak için hastaya ameliyattan sonraki bir hafta içinde bir baston verilir ve ayakta rehabilitasyona başlar. Hastalar genellikle ameliyattan sonraki dört hafta içinde reçeteli ağrı kesici ilaçları almayı bitirirler
Kısmi diz protezi ameliyatı genellikle minimum kan kaybını içerir ve düşük bir komplikasyon oranı vardır. Çoğu hasta üç ila altı hafta içinde günlük aktivitelerine dönebilmektedir. Birçok hasta, fiziksel rehabilitasyondan sonra golf gibi sporlara altı ila on hafta içinde geri dönebildiğini fark eder.
SIKÇA SORULAN SORULAR
S: Kısmi diz yenileme işleminden fayda görebileceğim söylendi. Bu kısmi diz protezi ile aynı şey mi?
C: Evet. Kısmi diz replasmanı, kısmi diz yüzey yenileme ameliyatı, tek kompartmanlı diz replasmanı ve unikondiler diz replasmanı hepsi aynı prosedürü ifade eder.
S: Kısmi diz ameliyatı için herhangi bir yaş sınırlaması var mı?
C: Kesin tavsiyeler yoktur, ancak genel olarak diğer uygunluk kriterlerini de karşılayan 40 yaş üstü hastalar için kısmi diz protezleri uygundur.
S: Diz protezi neyden yapılır?
C: Diz protezleri veya implantları metal ve plastikten yapılmıştır. Bu yüzeyler, tıpkı sağlıklı bir dizde kıkırdağın yaptığı gibi, birbirine karşı yumuşak bir şekilde kayacak şekilde tasarlanmıştır.
S: Kısmi diz protezimden sonra bisiklet sürmeye/tenis/kayak yapmaya devam edebilecek miyim?
C: Tüm hastalar sınırsız spora geri dönemese de, birçok hasta bisiklet, tenis ve kayak yapmaya devam edebilir.
S: Kısmi diz protezi ameliyatı ile ne tür komplikasyonlar ortaya çıkabilir?
C: Herhangi bir eklem değiştirme ameliyatında olduğu gibi, komplikasyonlar dizde instabilite, implantın gevşemesi, enfeksiyon, sinir yaralanması ve derin ven trombozu içerebilir. Genel olarak, kısmi diz replasmanından sonra komplikasyonlar total diz replasmanına göre daha az sıklıkla ortaya çıkar. Bu veya diğer konularla ilgili endişelerinizi cerrahınızla tartıştığınızdan emin olun.
S: Kısmi diz protezinden iyileşme ağrılı mıdır?
C: Tüm ameliyatlar biraz ağrıya neden olur. Ağrı durumu ve şiddeti hastaya göre değişmekle birlikte, tipik olarak hastalar kısmi diz protezini takiben tam diz protezinden sonra olduğundan daha az ağrı ve sertlik yaşarlar. Kısmi diz protezi ameliyatından sonra, çoğu hastaya 7-14 gün reçeteli ağrı kesici ilaç verilir.
S: Kısmi diz protezi ameliyatına karar verirsem, bu artık diz artritim olmayacağı anlamına mı geliyor?
C: Kısmi diz protezi ameliyat etkilenen dizin belirli bölümünde mevcut olan artriti ele alacaktır. Bununla birlikte, artritin dizde başka bir yerde gelişmeyeceğinin garantisi yoktur. Bu meydana gelirse, total diz replasmanına cerrahi revizyon gerekebilir.
S: Kısmi diz protezimin ne kadar kullanım ömrü olacağını bekleyebilirim?
C: Uygun şekilde seçilmiş bir hastada iyi yapılmış bir kısmi diz protezi, ameliyattan sonraki ilk on yılda total diz protezi ile elde edilenle karşılaştırılabilir bir ömür oranına sahip olabilir. Literatür, ikinci on yıldan sonra kısmi diz cerrahisinde revizyon oranının total diz cerrahisinden biraz daha yüksek olabileceğini düşündürmektedir.